در حالت اول کلیه هزینه های تحصیل مواد اولیه مشخص بوده و حسابداری مربوط به این گونه از حریدهای مواد اولیه چندان کار دشواری نیست.با توجه به اینکه بیشتر خرید ها در حالت دوم صورت می گیرد، در این حالت در ابتدای دوره با در نظر گرفتن تجربیات و عوامل تغییر دهنده، یک نرخ برای کلیه هزینه های تهیه و تحصیل مواد ( حمل , بیمه و ... ) برآورد می گردد که به آن نرخ پیش بینی می گویند.
در این حالت زمانی که خرید مواد صورت می گیرد حساب پیش بینی تهیه مواد به میزان هزینه های برآورد شده و حساب پرداختنی یا صندوق به میزان مبلغ خرید بستانکار می شود و حساب کنترل مواد به میزان جمع هزینه های برآورد شده و مبلغ خرید بدهکار می شود.قابل توجه است زمانی که هزینه های تحصیل مواد اولیه به صورت واقعی مشخص شد حساب کنترل تهیه مواد بدهکار و حساب وجه نقد بستانکار می شود.در پایان دوره حساب پیش بینی تهیه مواد ( هزینه های برآوردی ) و حساب کنترل تهیه مواد (هزینه های واقعی ) با هم بسته شده و مابه التفاوت به حساب تعدیل تهیه مواد منتقل می شود. اگر تعدیل تهیه مواد دارای مانده بود به بهای کالای فروش رفته و موجودی کالای پایان دوره تسهیم خواهد شد.
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | کنترل مواد/موجودی مواد اولیه | ******* | |
۲ | حسابهای پرداختنی/وجه نقد | ******* |
توجه داشته باشید که برای تحقق هزینه های تحصیل / بستن حساب های پیش بینی تهیه مواد و کنترل تهیه مواد / بستن تعدیل مواد در این حالت ثبت ندارد.
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | کنترل مواد/موجودی مواد اولیه | ******** | |
۲ | پیش بینی تهیه مواد اولیه/معلق خرید | ******** | |
۳ | حسابهای پرداختنی | ******** |
بعد از اینکه هزینه های تحصیل مواد مشخص شد باید نسبت به ثبت حسابهای زیر در اسناد حسابداری خود اقدام نمائید.
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | کنترل تهیه مواد | ******** | |
۲ | وجه نقد | ******** |
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | پیش بینی تهیه مواد | ******** | |
۲ | تعدیل تهیه مواد | ******** | |
۳ | کنترل تهیه مواد | ******** |
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | بهای تمام شده کالای فروش رفته | ******** | |
۲ | موجودی کالای پایان دوره | ******** | |
۳ | تعدیل تهیه مواد | ******** |