صورت سود و زیان یکی از چهارضلع تشکیل دهنده صورت های مالی اساسی است و آشنایی با آن بر تمامی حسابدارها و افرادی که قصد فعالیت در حرفه حسابداری را دارند واجب و ضروری بوده و شما حتما می بایستی به تمامی اجزای تشکیل دهنده صورتهای مالی اساسی آشنایی و تسلط کافی داشته باشید.در این پست ما نکات کلیدی صورت سود و زیان را آماده کرده ایم که در ادامه می توانید مطالعه فرمائید.
نکات کلیدی صورت سود و زیان:
موضوع نقل مکان از محلی به محل دیگر رویدادی است که ناشی ازفعالیتهای تجاری مستمر و متعارف است که می تواند به خاطر دستیابی به بازار کار مناسبتر ، تسهیلات مدرن تر و یا نزدیکی به مشریان ، یا فروشندگان مواد اولیه واقع شود بنابراین ضابطه غیرعادی بودن ماهیت در مورد این رویداد مصداق ندارد.
هنگامی که اصلاح اشتباه دوره های قبل در صورتهای مالی دوره جاری منعکس میشود صورتهای مالی مقایسه ای دوره های قبل که همراه باصورتهای مالی دوره های جاری ارائه میگردد باید به واسطه اصلاح مزبور تنظیم و ارائه مجدد شود.
در صورت عدم امکان اندازه گیری منافع آتی هزینه های تحقیق و توسعه این هزینه ها باید در دوره وقوع به عنوان هزینه جاری محسوب و در صورت سود و زیان منعکس شود.
هدف از تهیه صورت سود و زیان و صورت سود وزیان جامع ،ارائه کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده طی یک دوره مالی می باشد.تمرکز صورت سود و زیان دوره بر درآمدها و هزینه های عملیاتی است.تهیه و ارائه صورت سود و زیان جامع به منظور ارائه تغییرات حقوق صاحبان سرمایه در نتیجه درآمدها و هزینه های مختلف ذوره لازم می باشد.
سود و زیان جامع واحد تجاری برای یک دوره مالی دربرگیرنده : الف-سود یا زیان دوره طبق صورت سود و زیان ، ب- درآمدها و هزینه های تحقق نیافته ناشی از تغییرات ارزش آن دسته از داراییها و بدهیهایی که بر مبنای مستمر اساسا به منظور قادر ساختن واحد تجاری به انجام عملیات نپهداری میشود و مستقیما به حقوق صاحبان سرمایه منظور می شود .(مثل درآمدها و هزینه های ناشی از تجدید ارزیابی داراییهای ثابت )، ج - درآمدها و هزینه هایی که مستقیما به استناد قوانین در حقوق صاحبان سرمایه منظور می شود (مثل مابه التفاوت حاصل از تغییر داراییها و بدهیهای ارزی) ، تعدیلات سنواتی شامل (تغییر در رویه های حسابداری و اصلاح اشتباهات اساسی ) حسب مورد از اقلام فوق کسر یا به آنها اضافه میشود تا سود یا زیان جامع شناسایی شده طی دوره مالی جاری بدست آید.
هرگاه واحد تجاری به جز سود یا زیان دوره و تعدیلات سنواتی ، درآمدها یا هزینه شناسایی شده دیگری نداشته باشد ، نیازی به تهیه و ارائه صورت سود و زیان جامع نیست .
باید در صورت سود و زیان ، سود یا زیان ناشی از فعالیتهای عادی و سود یا زیان غیرمترقبه ، اقلام استثنائی و نتایج مربوط به عملیات متوقف شده به صورت جداگانه ارائه شود.
تعدیلات سنواتی اقلام مربوط به سنوات قبل بوده که باید در تعدیل مانده افتتاحیه سود (زیان) انباشته منظور گردد و به اقلامی محدود می شود که از تغییر در رویه حسابداری و اصلاح اشتباهات اساسی ناشی می گردد.
گردش حساب سود (زیان) انباشته متشکل از سود (زیان) دوره ،سود (زیان)انباشته ابتدای دوره ، تعدیلات سنواتی ، و هرگونه مبلغ انتقالی از سایر سرفصلهای حقوق صاحبان سرمایه ، سود سهام پیشنهادی ، مبالغ انتقالی به اندوخته های قانونی و اختیاری می باشد .
نظر به اینکه صورت سود و زیان جامع دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده طی دوره منجمله درآمدها و هزینه های تحقق نیافته می باشد، تحقق بعدی اقلام اخیر الذکر منجر به گزارش مجدد آنها در صورت سود و زیان نمی باشد .از این نکته می توان نتیجه گرفت که هرگاه تغییری در ارزش یک دارایی ایجاد شود یا آن دارایی به فروش رسد ، سود یا زیان گزارش شده عبارت از تفاوت ارزش جدید یا عواید فروش دارایی و ارزش قبلا ذکر شده آن می باشد.بطور مثال درآمد تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی یک دارایی ثابت باید در صورت سود و زیان جامع دوره تجدید ارزیابی انعکاس یابد .تحقق تمام یا بخشی از درآمد مزبور به هنگام فروش دارایی در دوره های بعدی ، درآمد آن دوره محسوب نمیگردد بلکه موید درآمدی است که قبلا تا زمان تجدید ارزیابی ایجاد شده است .
اقلام استثنائی ،اقلام با اهمیت نسبی است که منشاء آن رویدادها یا معاملاتی می باشد که در چارچوب فعالیتهای عادی شرکت واقع میگردد و اقلامی را در برمیگیرد که به منظور ارائه تصویری مطلوب ، افشای جداگانه آنها به لحاظ استثنائی بودن ماهیت یا وقوع ضرورت میابد .اقلام استثنائی در تعیین سود یا زیان ناشی از فعالیتهای عادی منظور میشود .این اقلام باید به طور جداگانه و ترجیحا در متن صورت سود و زیان تحت سرفصل درآمد یا هزینه مربوط افشا شود.نمونه ای از اقلام استثنایی مثل :زیانهای ناشی از بلایای طبیعی در مناطقی که وقوع آنها بطور متناوب انتظار می رود ، هزینه های سازماندهی مجدد ، سود یا زیان حاصل از فروش یا خاتمه عملیات یک بخش از واحد تجاری می باشد .
برای شناخت درآمد عملیاتی ، محتمل بودن جریان منافع اقتصادی مرتبط با معامله به درون واحد تجاری شرط اساسی است .در برخی موارد ، تا زمان دریافت مابه ازاء یا رفع یک ابهام در این زمینه ، جریان ورودی منافع اقتصادی ممکن است محتمل نباشد در این صورت ، مبلغ غیرقابل وصول یا مبلغی که بازیافت آن غیر محتمل است ، به جای اینکه به عنوان تعدیل درآمد عملیاتی شناسایی شده قبلی به حساب گرفته شود ، به حساب هزینه منظور می گردد.
طبق بیانیه شماره ۶ استانداردهای حسابداری ملی ، سود و زیان غیر مترقبه و مالیات مربوط باید به طور جداگانه در صورت سود و زیان پس از سود یا زیان ناشی از فعالیتهای عادی نشان داده شود.سهم سهامداران اقلیت از سود یا زیان غیرمترقبه نیز باید زیر صورت سود و زیان تلفیقی افشا شود.
طبقه بندی اقلام به عنوان غیرمترقبه به شرایط خاص هر مورد بستگی دارد .به علت تفاوت در فعالیهای عادی ، آنچه برای یک واحد تجاری غیرمرقبه است لزوما برای واحد تجاری دیگر غیرمترقبه نیست .اقلام غیر مترقبه بسیار نادر است. زیرا مربوط به رویدادهای بسیار غیرمعمول می باشد که خارج از فعالیتهای عادی واحد تجاری رخ می دهد و انتظار نمی رود به طور مکرر یا منظم واقع شود.
آثار تغییر در برآوردهای حسابداری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره ای منظور شود که در آن تغییر صورت گرفته است .بدیهی است چنانچه تغییر مزبور بر دوره های بعدی نیز اثر گذارد ، آثار چنین تغییری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره های بعدی منظور شود.
هرگاه در آمد یا هزینه مزبور قبلا به عنوان یک قلم غیرمترقبه تلقی شده باشد ، اثر تغییر در برآورد آن نیز باید به صورت یک قلم غیر مترقبه گزارش شود.
نباید در رویه های حسابداری تغییری صورت گیرد مگر اینکه به علت رجحان رویه جدید بر رویه پیشین ، از نظر ارائه مطلوبتر صورهای مالی واحد تجاری ، تغییر در رویه حسابداری قابل توجیه باشد یا اینکه تغییر به موجب قوانین آمره یا استانداردهای حسابداری جدید ، الزامی شود.یکی از مشخصات تغییر در رویه حسابداری این است که این تغییر ، حاصل گزینش بین دو یا چند روش حسابداری این است که این تغییر ، حاصل گزینش بین دو یا چند روش حسابداری است.چنانچه معامله یا رویدادهایی که از نظر ماهیت با معاملات و رویدادهای قبلی به روشنی متفاوت است ، لزوم اتخاذ یک روش جدید یا تعدیل روش موجود را ایجاب کند، این اتخاذ یا تعدیل روش ، تغییر رویه حسابداری محسوب نمیشود.
طبق بیانیه شماره ۶ استاندارهای حسابداری ، چنانچه در رویه حسابداری تغییری صورت گیرد ، ارقام مربوط به سال جاری ، بر مبنای رویه جدید منعکس و ارقام مقایسه ای سنوات قبل نیز بر مبنای رویه جدید ارائه مجدد می شود.در این حالت ، تعدیلات انباشته مربوط به سنوات قبل ، به جهت اینکه هیچگونه ارتباطی با نتایج عملکرد سال جاری نداشته است ، نباید در تعیین سود یا زیان سال جاری دخالت داده شود.تعدیلات مزبور باید از طریق ارائه مجدد ارقام سالهای قبل به حساب گرفته شود ، در نتیجه مانده سود (زیان) انباشته ابتدای دوره نیز بدین ترتیب تعدیل خواهد شد.تعدیلات انباشته ناشی از تغییر در رویه های حسابداری ، همچنین به عنوان آخرین قلم در صورت سود و زیان جامع منعکس میشود تا اثر این تعدیلات برای استفاده کنندگان مشخص گردد.
صورتهای مالی باید تغییرات حقوق صاحبان سرمایه را منعکس کند .بخشی از این تغییرات در گردش حساب سود و زیان انباشته مستقیما در زیر صورت سود و زیان دوره انعکاس میابد.سایر تغییرات از جمله گردش حساب اندوخته قانونی ، حساب اندوخته اختیاری و حسابهای مربوط به اقلامی که طبق استانداردهای حسابداری مستقیما به حقوق صاحبان سرمایه منظور می گردد و همچنین تغییرات ناشی از افزایش یا کاهش سرمایه باید در یادداشتهای توضیحی مربوط افشا شود.
ادامه دارد ....
در ضمن این مطلب بخشی از “کتاب آمادگی حسابداری ویژه آزمون های جوامع حرفه ای حسابداری” است که می توانید از این لینک آن را دانلود نمائید