مرخصی یکی از حقوق قانونی کارکنان و کارگران هست و نحوه استفاده و شرایط استفاده از مرخصی ها نیازمند آگاهی از قانون کار و انواع مرخصی های قانونی می باشد.تقریبا همه ما مرخصی استحقاقی را می شناسیم ولی با سایر مرخصی ها آشنایی کافی نداریم و با توجه به شرایط کار حسابدارها و ضرورت آگاهی و اطلاع شما کارکنان با انواع مرخصی ها،در این پست قصد داریم تا انواع مرخصی های پیش بینی شده در قانون کار را برای شما عزیزان برشمارده و تعریف هرکدام از آنها را به شما آموزش دهیم.همچنین با ذخیره مرخصی و نحوه محاسبه مرخصی استفاده نشده و فرمول محاسبه مرخصی استفاده نشده آشنا خواهید شد.
انواع مرخصی که کارکنان و کارگران می توانند از آن استفاده نمایند به شرح زیر می باشند:
طبق ماده ۶۴ قانون کار، میزان مرخصی استحقاقی سالانه کارگران ۲۶ روز کاری در سال است و ایام تعطیل هفتگی و یا تعطیل رسمی که بین روزهای مرخصی واقع می شود جزء این ۲۶ روز محاسبه نمی شود.
مرخصی های استعلاجی پس از تائید پزشک معتمد باید به تائید مسئول واحد محل خدمت کارگر برسد. کارگر موظف است ۲۴ ساعت قبل مرخصی خود را به مسئول مربوطه اعلام نماید مرخصی استعلاجی نیز در کارت مرخصی ثبت و سوابق در پرونده پرسنلی نگهداری می شود. مرخصی استعلاجی به هر میزان که باشد از کارکرد ماهیانه در گواهی کار کسر و جهت دریافت غرامت ایام بیماری توسط شرکت به سازمان تأمین اجتماعی ارجاع می گردد.
چنانچه کارگر مرخصی استحقاقی نداشته باشد و از طرفی نیاز به مرخصی داشته باشد مجاز است با موافقت مسئول ذی ربط از مرخصی بدون حقوق استفاده نماید. سقف استفاده از مرخصی بدون حقوق برای کارکنان قراردادی در طول یک سال یک ماه هست.
مشمول این قانون در موارد ازدواج دائم، فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان حق برخورداری از ۳ روز مرخصی با استفاده از مزد را خواهند داشت. این مرخصی با مرخصی استحقاقی سالانه کارگران بی ارتباط بوده و جداگانه قابل استفاده هست. ضمناً زمان استفاده از ۳ روز مرخصی موضوع ماده ۷۳ ق.ک هم زمان با فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان و یا ازدواج دائم بوده و قابل انتقال و استفاده در زمان های دیگر نیست.
مرخصی بارداری و زایمان کارگران زن ۹ ماه است. حقوق ایام مرخصی زایمان توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت خواهد می گردد. بر اساس تبصره یک ماده ۷۵ ق.ک پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن به کار سابق خود بازمی گردد و این مدت با تائید سازمان تأمین اجتماعی جزء سوابق خدمت وی محسوب می شود.
بر اساس ماده ۶ قانون ترویج تغذیه نوزاد با شیر مادر و نیز حمایت از مادران شیرده کارگر زن مجاز است برای مدت ۲ سال(یعنی تا دوسالگی نوزاد)روزانه به مدت یک ساعت از پاس ساعتی به منظور شیردهی به نوزاد استفاده نماید.
لازم به ذکر است که این زمان می تواند درابتدای شروع ساعت کاری و یا انتهای ساعت کاری در نظر گرفته شود. ضمناً برای مادرانی که صاحب فرزندان دوقلو و یا چند قلو می باشند روزانه به مدت ۲ ساعت از پاس ساعتی می توانند برخوردار گردند.
گاهی برای مثال بعد از تعطیلی جمعه یکشنبه و دوشنبه هم تعطیل رسمی اعلام میشود و شاغل تمایل دارد که شنبه را هم از تعطیلی کاری استفاده کند در صورت انجام این کار علاوه بر روز شنبه وی روزهای یکشنبه و دوشنبه هم که تعطیل رسمی بوده است جزو مرخصی استحقای فرد محسوب شده و از ان کسر می گردد . که اصلاحا در قانون مرخصی بین التعطیلی گفته میشود.
بر اساس ماده ۶۶ قانون کار، کارگر نمی تواند بیش از ۹ روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند. اگرشخصی در طول سال از مرخصی استفاده نکند در انتها می تواند کل مبلغ مربوط به ۳۰ روز مرخصی را از شرکت دریافت نماید. اما اگر بخواهد مقداری از مبلغ مرخصی را مانند سنوات ذخیره نماید و در آینده از آن استفاده کند حداکثر مدت ذخیره مرخصی معادل ۹ روز مرخصی بوده و مابقی آن باید در پایان سال به کارگر پرداخت گردد. توجه نمایید بر اساس قانون خدمات کشوری کلیه کارکنان دولتی مجاز به ذخیره مرخصی خود تا سقف ۱۵ روز می باشند مرخصی پرداخت شده مشمول بیمه و مالیات نیست.
دو حالت می توان متصور شد:
مثال: اگر شخصی ۱۰ روز مرخصی در طی یک سال استفاده کرده باشد و قرار باشد مرخصی در پایان سال ذخیره گردد فرمول محاسبه آن به شرح زیر می باشد:
مانده مرخصی ۱۱ روز = ذخیره مرخصی۹ روز – ۲۰ روز = ۱۰ روز – ۳۰ روز
۳٫۴۰۹٫۷۴۷=۳۰۹٫۹۹۷*۱۱
۳٫۴۰۹٫۷۴۷ ریال مبلغ قابل پرداخت در پایان سال به کارگر همراه حقوق
۲٫۷۸۹٫۷۹۳=۹*۳۰۹٫۹۹۷
مبلغ ۲٫۷۸۹٫۷۹۳ ریال به عنوان ذخیره مانده مرخصی استفاده نشده در ترازنامه بخش بدهی نمایش داده می شود.
در این پست تلاش کردیم نکات مهم و قانونی مرتبط با مرخصی ها را به شما آموزش دهیم.امیدواریم که این آموزش مورد استفاده شما کاربران سایت چابک قرار بگیرد و می توانید نقطه نظرات خود را در رابطه با این آموزش با ما در میان بگذارید.