ارائه شناسنامه، کد شناسه و رهگیری کالا تکلیفی است که با ابلاغ آییننامه اجرایی ماده ۱۳قانون مبارزه با قاچاق کالا در ۲۳ شهریور ۹۵ به وزارت صنعت، معدن و تجارت تکلیف شد.
در ماده ۳ این آییننامه زمانبندی اجرای این طرح برای اقلام کالایی مختلف تعیین شده است. مطابق این زمانبندی، وزارت صنعت ملزم بوده تا حداکثر ظرف مدت ۲ماه پس از ابلاغ آییننامه مذکور (تا ۲۳آبانماه امسال) نسبت به ارائه شناسنامه و کد شناسه کالاهای مشمول اولویت« الف» اقدام کند. اولویت الف شامل دارو(اعم از انسانی و حیوانی)،مکملهای دارویی و غذایی، ملزومات و تجهیزات پزشکی، فرآوردههای آرایشی و بهداشتی، مواد خوراکی و آشامیدنی، فرآوردههای زیستی (بیولوژیک)، تلفن همراه و سایر تجهیزات ارتباطی با قابلیت نصب سیم کارت و دخانیات است. اکنون با گذشت بیش از ۳هفته از این مهلت قانونی، مسئولان وزارت صنعت از فراهم شدن زیرساختهای اجرای این طرح، ارائه شناسنامه و کد شناسه کالا به اقلام مشمول اولویت مذکور و الزام واردکنندگان این کالاها به ارائه کد شناسه برای واردات آن به گمرکات کشور حداکثر تا یکماه آینده، خبر میدهند.
سرپرست معاونت امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت با رد تأخیر در اجرای این تکلیف قانونی در وزارتخانه مذکور به خبرنگار ما اعلام کرد: گرچه یکی دو هفته از این مهلت در مسیر ابلاغ سپری شد اما تکلیف قانونی آن بوده که در فاصله ۲ماه بعد از ابلاغ این آییننامه اجرایی، شناسنامه و کد شناسه کالا در گروه کالایی مشمول بند الف به بهرهبرداری برسد و وزارت صنعت نیز کار ارائه شناسنامه و کد شناسه برای کالاهای اولویت نخست اجرای این طرح را به پایان رسانده است.
در واقع فرصت دو ماهه مذکور در مورد کالاهای مشمول بند الف، برای ارائه شناسنامه و کد شناسه کالا و نه کد رهگیری بوده است. به گفته یدالله صادقی، اجرا و بهرهبرداری این طرح شامل چند مرحله بوده و اکنون نرم افزار کد شناسه تولید، پیادهسازی و آزمایش شده و برای استفاده از این سیستم نرم افزاری در حال آموزش دادن چگونگی شناسه دار کردن کالاهای مشمول اولویت نخست به واردکنندگان هستیم.
به محض پایان کار آموزش و براساس زمانبندی اعلام شده در آییننامه اجرایی مذکور، طی اطلاعیهای به تمام بهرهبرداران و ذینفعان کد شناسه کالا در کالاهای مشمول اولویت نخست اعلام میکنیم که از مقطع زمانی خاصی تمامی ورود کالاهای هدف از گمرکات منوط به داشتن کد شناسه میشود و بعد از آن نیز کالاهای تولید داخل ملزم به دریافت کد شناسه خواهند شد.
صادقی با بیان اینکه پس از تولید و آزمایش سیستم نرم افزاری، مرحله بعدی اجرای این طرح تشکیل کارگروههای تخصصی برای آمادهکردن دستورالعملها بوده است، افزود: طبق ماده ۱۱آییننامه، باید دستورالعملها توسط کارگروههای تخصصی تدوین شود و بر این اساس از یکماه پیش کارگروهها را تشکیل دادهایم و تدوین دستورالعملها در اغلب کالاها تمامشده و در برخی دیگر مراحل پایانی را طی میکند. اکنون در حال آموزش وارد کنندگان، اپراتورها هستیم و اتمام این کار بهزودی و با اطلاعرسانی عام، عملیاتی خواهد شد. به گفته وی در چند قلم کالا مانند دارو، تجهیزات پزشکی، مواد آرایشی و بهداشتی و مواد غذایی کد شناسه و در دخانیات کد رهگیری در حال نصب است.
صادقی اعلام کرد: در مرحله نخست اجرای طرح شناسنامه و بلافاصله شناسه کالا و بعد از آنکه امکان استفاده از سیستم شناسه دار کردن کالاها برای واردکنندگان و تولیدکنندگان داخلی براساس جدول زمانبندی ۲تا ۶ماهه آییننامه مذکور در اقلام مختلف کالایی فراهم شده است و به محض پایان آموزش مشمولان طی یکی دو هفته آینده، اجرای کد شناسه برای واردات کالا حداکثر تا یکماه آینده اجرایی میشود و واردکنندگان کالاهای مشمول اولویت الف کالایی ملزم به ارائه کد شناسه به گمرکات کشور برای ترخیص کالاهای خود خواهند شد.
همچنین مشمولان این گروه کالایی تا یک سال بعد فرصت دارند تا با ارائه کد رهگیری امکان شناسایی کالاهای قاچاق یا احراز اصالت و هویت کالا در سطح بازار و خرده فروشی را فراهم کنند. وی در مورد ارائه کد شناسه و رهگیری گوشی تلفن همراه افزود: گوشی تلفن همراه نیز ازجمله کالاهای مشمول اولویت نخست در آییننامه ابلاغی دولت برای ارائه کد شناسه و رهگیری است اما ارائه این کدها در بخش مخابرات بهدلیل اجرای طرح رجیستری با برخی اشکالات فنی مواجه شده که در حال هماهنگی برای رفع این اشکالات و نهایی کردن کدها هستیم وکد شناسه و رهگیری تجهیزات ارتباطی نیز امسال با اجرای طرح رجیستری یکجا ارائه خواهد شد.