در بسیاری از شرکت ها و بنگاه های اقتصادی که معاملات غیر نقدی اتفاق می افتد، با تمام توجه و دقتی که در انتخاب مشتریان قابل اعتماد و خوش حساب انجام می گیرد، ممکن است مدیران مالی در پایان سال این احتمال را در نظر بگیرند که برخی از مشتریان توان پرداخت بدهی های خود و انجام بخشی از تعهداتشان را نداشته باشند و بنابراین، شرکت به میزان مطالباتی که امکان وصول آنها بعید به نظر می رسد متضرر خواهد شد.
این گونه حساب ها به مطالبات مشکوک الوصول یا اصطلاحا مطالبات م.م موسومند. بررسی های وضعیت حساب بدهکاران معمولا درپایان سال مالی و هنگام تهیه صورت های مالی اساسی انجام می شود تا با تشخیص و تعیین مطالبات مشکوک الوصول و یا لاوصول و تاثیر دادن نتایج حاصل از این بررسی ها در صورت های مالی، نتیجه کار موسسه و وضعیت مالی آن به نحو مطلوب انعکاس یابد.
مثال: مانده حسابهای دریافتنی موسسه بازرگانی ایران درپایان دوره مالی ۱۴/۰۰۰/۰۰۰ ریال است .این موسسه همه ساله معادل ۵ درصد مانده حسابهای دریافتنی خود برای مطالبات مشکوک الوصول ذخیره در نظر می گیرد .مطلوب است محاسبه و ثبت ذخیره لازم برای حسابهای دریافتنی؟
۷۰۰/۰۰۰=۵% * ۱۴/۰۰۰/۰۰۰
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | هزینه مطالبات مشکوک الوصول | ۷۰۰/۰۰۰ | |
۲ | ذخیره مطالبات مشکوک الوصول | ۷۰۰/۰۰۰ |
تذکر اول : هزینه مطاالبات مشکوک الوصول یک حساب موقت وسود وزیانی است ولازم است درپایان دوره مالی به منظور رعایت اصل تطابق (تخصیص ) باید به سود/زیان بسته شود.این هزینه در ردیف هزینه های عمومی واداری به سود وزیان منتقل میشود.
تذکر دوم : حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول دارای مانده بستانکار است وبه منظور رعایت اصل واقعیت می بایستی درترازنامه در ردیف داراییهای جاری به صورت کاهنده در زیر حساب های دریافتنی نوشته شود.
مثال : مجموع فروش های سالانه موسسه ای ۱۶/۰۰۰/۰۰۰ ریال است که ۳۰درصد آن نقد و مابقی نسیه است .این موسسه همه ساله معادل ۳ درصد فروش های نسیه خود رابرای مطالبات مشکوک الوصول ذخیره درنظر می گیرد.مطلوب است محاسبه وثبت ذخیره لازم ؟
۱۱/۲۰۰/۰۰۰=۷۰% * ۱۶/۰۰۰/۰۰۰
۳۳۶/۰۰۰= ۳% * ۱۱/۲۰۰/۰۰۰
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | هزینه مطالبات مشکوک الوصول | ۳۳۶/۰۰۰ | |
۲ | ذخیره مطالبات مشکوک الوصول | ۳۳۶/۰۰۰ |
دراین روش عمر حسابهای دریافتنی مورد بررسی قرار می گیرد .معمولا احتمال وصول مطالباتی که مدت زمان طولانی ازسررسیدشان سپری شده است کم وغالبا ناممکن است.
مثال : موسسه ای جهت درنظر گرفتن ذخیره مطالبات مشکوک الوصول روش تجزیه سنی را مورد استفاده قرار می دهند .جدول زیر حسابهای دریافتنی موسسه همچنین مدت سپری شده از سررسید را نشان می دهند.
جواب :۱۰۰=۵% * ۲۰۰۰
۵۰۰=۱۰ % * ۵۰۰۰
۲۰۰= ۲۰ % * ۱۰۰۰
۲۰۰۰=۵۰ % * ۴۰۰۰
۲۸۰۰= ۱۰۰ + ۵۰۰ + ۲۰۰ + ۲۰۰۰
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بستانکار |
۱ | هزینه مطالبات مشکوک الوصول | ۲/۸۰۰ | |
۲ | ذخیره مطالبات مشکوک الوصول | ۲/۸۰۰ |
تقریبا بهترین روش برای محاسبه ذخیره لازم برای مطالبات مشکوک الوصول به این صورت است که حسابهای دریافتنی موسسه مورد به مورد تجزیه وتحلیل شده وبرای هریک میزان مشخصی جهت مطالبات مشکوک الوصول منظور می گیرد.
مثال : جدول زیر حسابهای دریافتنی موسسه ای را به تفکیک نشان می دهد .همچنین درصدلازم برای مطالبات مشکوک الوصول نیز مطرح شده است .باتوجه به اطلاعات مطرح شده مطلوب است محاسبه ذخیره لازم برای مطالبات مشکوک الوصول ؟درصد امکان وصول مبلغ طلب نام مشتری | ||
درصد | مبلغ(ریال) | نام مشتری |
۱۰۰% | ۱/۲۰۰/۰۰۰ | موسسه رهنما |
۷۵% | ۸۰۰/۰۰۰ | سعیدی |
۹۰% | ۵۰۰/۰۰۰ | حمیدی |
۸۰% | ۱/۰۰۰/۰۰۰ | مرادی |
۱۰۰% | ۱/۵۰۰/۰۰۰ | بازرگانی کاوه |
۲۰۰/۰۰۰= ۲۵% * ۸۰۰/۰۰۰
۵۰/۰۰۰= ۱۰% * ۵۰۰/۰۰۰
۲۰۰/۰۰۰= ۲۰ % * ۱/۰۰۰/۰۰۰
۴۵۰/۰۰۰ = ۲۰۰/۰۰۰ + ۵۰/۰۰۰ + ۲۰۰/۰۰۰
ردیف | شرح حساب | بدهکار | بسانکار |
۱ | هزینه مطالبات مشکوک الوصول | ۴۵۰/۰۰۰ | |
۲ | ذخیره مطالبات مشکوک الوصول | ۴۵۰/۰۰۰ |
امیدوارم آموزش روش های محاسبه مطالبات مشکوک الوصول و ثبت های حسابداری مربوطه مورد استفاده شما قرار گرفته باشد.با مباحث دیگر آموزش حسابداری و نکات مرتبط با حسابداری با ما همراه باشید.