بررسی، تشخیص، مطالبه و وصول مالیات محور اصلی مسئولیت های سازمان امور مالیاتی کشور است.جمع آوری اطلاعات مبتنی بر واقعیت برای عمل به این وظایف بدون وجود داده های درست، قابل ارزیابی واندازه گیری، به روز ومبتنی بر اسناد ومدارک مثبته امکان پذیر نیست.نبود داده های صحیح وکارآمد از سوی مشتریان، بزرگترین چالشی است که اکثر سازمان ها و نهادهای ذینفع با آن روبرو هستند.سازمان امور مالیاتی نیز از این امر مسثتنی نبوده ودر طی سالیان متمادی با صرف انرژی، وقت وهزینه بدنبال کسب اطلاعات مورد نیاز خود بوده و تنها با دریافت تدریجی و منظم این اطلاعات از مودیان میتواند به وظایف قانونی خود عمل کند.فهرست صورت معاملات فصلی یکی از این اسناد است که جمع آوری، طبقه بندی وپردازش اطلاعات مورد نیاز برای مالیات ستانی را فراهم می کند.
فرایند ثبت نام در نظام مالیاتی با تدوین وتصویب الزامات صدور کارت اقتصادی آغاز شد و پس از طی نمودن مسیرهای قانونی متعدد و با استناد به دستور العمل ها و آیین نامه های مربوط تا مرحله اصلاح ماده ۱۶۹ در آخرین اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم و با تعاریف ومبانی جدید ودقیق مورد توجه قرار گرفت.در کنار تکالیف ثبت نام مودیان وصدور شماره اقتصادی توسط سازمان امور مالیاتی کشور، تکالیف دیگری شامل صدور صورتحساب و ارسال فهرست معاملات مشمول در قانون مالیات های مستقیم در نظر گرفته شده است.
طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم ، دوره ارسال اطلاعات برای خرید و فروش و پرداخت قراردادها سه ماهه بوده و مشمولان میبایست تایکماه ونیم پس از پایان هر فصل نسبت به ارسال آن اقدام کنند.اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی میشوند، مکلفند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحسابها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه کنند.
ب)صاحبان مشاغلی که حسب نوع ویا حجم فعالیت جزو گروه اول از موضوع ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ از قانون (مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی (مجموع اصلی و متمم) عملکرد سال ۱۳۹۱ و به بعد که تا تاریخ پایان دی ماه سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده باشد، هر کدام بیشتر از مبلغ سی میلیارد ریال باشد) محسوب شوند.
ج) صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده
در این حالت مودی با مراجعه به سامانه ارسال فهرست معاملات و با استفاده از مرورگرInternet Explorer نسخه ۸ یا بالاتر، می تواند با استفاده از کلمه عبوری که در هنگام ثبت نام در نظام مالیاتی دریافت نموده است وارد کارتابل ارسال فهرست معاملات خود شده واطلاعات مورد نیاز را به صورت برخط ورکورد به رکورد وارد سامانه نماید.ثبت اطلاعات طی دو مرحله ثبت اولیه وثبت نهایی انجام می شود.پس از ثبت نهایی اطلاعات کد رهگیری ارسال اطلاعات دریافت خواهد شد.
در این حالت مودی با مراجعه به سامانه ارسال فهرست معاملات می تواند برنامه نرم افزاری را دریافت نموده و اطلاعات مورد نیاز را به صورت برخط ورکورد به رکورد وارد نرم افزار نماید.در این حالت مودی الزامی به اتصال دائم به اینترنت ندارد.مودیان پس از تامین اطلاعات وکنترل های لازم می توانند با اتصال مجدد به اینترنت با استفاده از نرم افزار مذکور وکلمات عبور ثبت نام، فایل تکمیل شده را ارسال نمایند.
فایل ارسال شده پس از ۲۴ ساعت در کارتابل ارسال اطلاعات مودی به صورت ثبت اولیه قابل مشاهده است.پس از ارسال موفق اطلاعات، مودی باید اقدام به ثبت نهائی اطلاعات نمایند.پس از ثبت نهائی اطلاعات کد رهگیری ارسال اطلاعات دریافت خواهد شد.در صورتی که مودی ذیربط دارای سیستم های اطلاعاتی وحسابداری مناسبی باشد، در این روش می توان به جای ورود تک تک رکودها به صورت دستی، با استفاده از نرم افزارهای کمکی اطلاعات مندرج در سیستم های اطلاعاتی را استخراج و از طریق نرم افزار غیر برخط در سامانه بارگذاری نماید.
در این حالت مودی با مراجعه به سامانه ارسال فهرست معاملات می تواند برنامه نرم افزاری مربوط را دریافت نموده و اطلاعات مورد نیاز را به صورت غیر برخط و رکورد به رکورد وارد نرم افزار نماید.پس از تکمیل اطلاعات، فایل اکسس تولید شده توسط نرم افزار از طریق لوح فشرده به همراه چاپ فهرست اطلاعات وارد شده به اداره اطلاعات وخدمات مالیاتی اداره کل ذیربط تحویل می شود.لوح فشرده دریافت شده توسط سیستم های داخلی بررسی و بارگذاری شده وپس از ثبت، شماره وتاریخ دبیرخانه مربوط به مودی تحویل می شود.
این روش معمولا برای اشخاصی که به دلایل مختلف امکان ارسال اطلاعات از طریق اینترنت را ندارند استفاده می شود مانند: برخی از دستگاههای اجرائی.
سازمان امور مالیاتی کشور، گام های لازم برای اجرای ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم و دریافت وپردازش صورت معاملات فصلی را برداشته است، با صدورکد اقتصادی ودریافت الکترونیکی صورت معاملات فصلی وزمینه سازی برای نصب صندوق های فروش، فرایندها و روش ها به روز ودقیق شده است، در آغاز هرفصل نیز درخصوص مهلت ارسال صورت معاملات فصلی از طریق رسانه های جمعی اطلاع رسانی میشود. در مقابل مودیان نیز می توانند با ثبت منظم و ارسال به موقع صورت معاملات فصلی از طریق سایت عملیات الکترونیکی سازمان به نشانیwww.tax.gov.ir ،گام های نظام مالیاتی را تکمیل کنند.
منبع:سایت سازمان امور مالیاتی