بیم و امیدهای گردشگری در سال ۲۰۱۶

در سال ۲۰۱۶ چه چشم اندازی برای صنعت گردشگری بین‌المللی پیش بینی شده است؟
بر اساس نظریه کارشناسان گردشگری  سال ۲۰۱۶ میلادی با تاکید فراوان بر صنعت گردشگری بین‌المللی آغاز شده و حالا که بیش از نیمی از سال میلادی می‌گذرد،  سازمان جهانی گردشگری از روند رشد مثبت این صنعت در سراسر جهان خبر می‌دهد.
در گزارش اخیر سازمان جهانی گردشگری آمده است، در حد فاصل ماه‌های ژانویه تا آوریل میزان حضور گردشگران بین‌المللی در مقاصد گوناگون با بیش از ۵ درصد رشد همراه بوده است.
این آمار و ارقام مربوط به گردشگری تقریبا در همه مناطق جهان روند خوبی داشته و بسیاری از  مقاصد گردشگری با رشد دو رقمی نیز در تعداد بازدیدکننده رو به رو بوده‌اند.
براساس آمار  در طول فصل تابستان در نیمکره شمالی زمین، در مجموع حدود نیم‌میلیارد نفر در جهان سفر کرده اند، مقاصد گردشگری جهان در فاصله میان ماه‌های ژانویه تا آوریل ۲۰۱۶ در مجموع میزبان ۳۴۸ میلیون گردشگر بین‌المللی (اقامت شبانه) بودند که در مقایسه با آمار مدت زمان مشابه در سال گذشته میلادی ۱۸ میلیون نفر  (۵٫۳ درصد) رشد داشته است.
در سال۲۰۱۵ میلادی صنعت گردشگری با رشد ۴٫۶ درصدی همراه بود و در صورت ادامه این روند، سال ۲۰۱۶ هفتمین سال پیاپی خواهد بود که صنعت گردشگری رشد بالاتر از متوسط داشته است، ضمن اینکه حضور گردشگران خارجی در مناطق مختلف جهان از سال ۲۰۰۹ و پس از بحران اقتصادی هر ساله ۴ درصد افزایش داشته است.
منطقه آسیا-پاسفیک در چهار ماهه نخست سال ۲۰۱۶ میلادی با ۹ درصد رشد بالاترین میزان جذب گردشگران خارجی را داشته است و تمامی کشورهای آسیایی رشد ۷ درصد به بالا را ثبت کرده‌اند.
از لحاظ منطقه‌ای نیز بخش جنوبی صحرای بزرگ آفریقا با ۱۳ درصد رشد پیشگام رشد گردشگری در ۴ ماه ابتدایی سال ۲۰۱۶ میلادی بوده، درحالی که سال گذشته رشد متوسطی را تجربه کرده بود.
به گزارش «ایران آنلاین»، سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) پیش‌بینی می‌کند، میزان سفر گردشگران بین‌المللی در کل سال ۲۰۱۶ رشدی بین ۳٫۵ تا ۴٫۵ درصد را تجربه کند که همگام با چشم‌انداز رشد متوسط ۳٫۸ درصد سازمان جهانی گردشگری از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ است.

چالش های اساسی صنعت گردشگری در سال ۲۰۱۶
متخصصان بین المللی گردشگری می گویند صنعت گردشگری همواره با چند چالش جدی مواجه بوده است. اما از آغاز سال ۲۰۱۶ این چالش های قدیمی بعدی گسترده تر یافته به طوری که نوسانات اقتصادی، بحران سیاسی، قیمت نفت، تشدید مرزبندی ها و محدودیت ویزا و وحشت ناشی از تروریسم ۵ مانع بزرگ گردشگری جهانی در سال جدید است.
با وجود بروز بحران های مختلف و حتی چندین حمله تروریستی و ناآرامی های گسترده سیاسی صنعت گردشگری از سال ۲۰۱۰ با رشد ثابتی در سطح جهانی رو به رشد داشته است. سازمان گردشگری جهانی حتی در سال ۲۰۱۵ خبر از رشد ۴٫۴ درصدی حجم سفرهای بین المللی داده است که رکورد یک میلیارد و ۲۰۰ نفر را ثبت کرده است. اما از اواخر سال گذشته میلادی با تسریع روند تحولات جهانی، این سوال فراروی فعالان این صنعت است که چه چیزی می تواند این روند رو به رشد را با مانع مواجه کند؟ صاحب نظران این چالش ها را عمدتا در ۵ نکته خلاصه می کنند.
مشکلات اقتصادی
صنعت گردشگری عمدتا بر سلامت اقتصاد فردی استوار است. اتحادیه اروپا اخیرا نرخ بیکاری را در رکورد جدیدی ۹٫۱ ثبت کرده که پایین ترین درصد از سال ۲۰۰۹ بوده است. کمپانی های گردشگر اروپا اکنون فرصت خوبی دارند تا مراجعان بیشتری را جذب کنند. مسافران از اروپای غربی و دیگر بخش های این قاره احتمالا یک بار دیگر قادر به خرید بیش تر کالا خواهند بود. پیش بینی شده است که با وجود بروز حوادث تروریستی اخیر نرخ رشد گردشگران و مسافران در اروپا یک درصد رشد کند.
بحران های دیپلماتیک
دیگر چالش رویاروی گردشگری جهانی که چالشی همیشگی است مشکل بی ثباتی سیاسی و بر هم خوردن توازن و روابط دیپلماتیک در برخی مناطق جهان است. ترکیه نمونه دست اولی از این مشکل است که چگونه تشدید مشکلات دیپلماتیک می تواند یک مقصد گردشگری را به گونه ای منفی تحت تاثیر قرار داده و دچار زیان و رکود کند. این کشور تنها در سال ۲۰۱۴ بیش از ۴٫۴ میلیون گردشگر روس داشته که اکنون همه این شمار گردشگر را از دست داده است.
بحران قیمت نفت
طبق گزارش سازمان گردشگری جهانی، صنایع مسافرتی و مسافران از سقوط شدید قیمت نفت و گاز سود سرشاری می برند زیرا سبب ارزانی هزینه تمام شده کالا و خدمات در این صنعت می شود. علاوه بر این کاهش قیمت نفت سبب کاهش هزینه زندگی در اروپا نیز می شود. آن هم در شرایطی که در برخی کشورها همانند آلمان میزان درآمدها از نرخ تورم سریع تر شده است. بنابراین مردم می توانند پول بیش تری برای سفر و تعطیلات خرج کنند. با این حال روی دیگر سکه وضعیت کشورهای صادرکننده نفت است که با کاهش شدید درآمد ناشی از فروش نفت در بازارهای جهانی با مشکلات اقتصادی و کاهش درآمدها مواجه خواهند شد که به معنی کاهش توان سفر و گردشگری در این کشورها است.
تهدیدهای تروریستی
یکی از بزرگترین چالش ها در برابر گردشگری در سال ۲۰۱۶ تشدید تهدیدهای تروریستی است که سبب تشدید تدبیرها و محدودیت های امنیتی در بسیاری از مقصدهای گردشگری شده است. رفتارهای تروریستی سبب شده که برخی مقصدهای گردشگری برای ماه ها دچار شوک شوند. در تونس نرخ رزروها پس از مدت کوتاهی رشد به سرعت کاهش یافت. در اروپا نیز پس از حمله ماه نوامبر به پاریس میزان تقاضا برای سفر به پاریس و نیز بروکسل و از دیگر سو در استانبول ترکیه به شدت کاهش یافت. با این حال طالب رفاعی دبیرکل سازمان گردشگری جهانی می گوید که تجربه سال های اخیر نشان داده است که هرچه هم رخ دهد تاثیر آن بر گردشگری اثری کوتاه مدت است و رخدادهای تروریستی عموما تاثیر درازمدتی بر گردشگری ندارند. به گفته او متخصصان صنعت گردشگری همچنان اعتماد می کنند و مردم نیز هنوز به سفر می روند و تنها اثر این حوادث آن است که در کوتاه مدت مقصدهای دیگری را جایگزین مقصدهای مورد تهدید می کنند.
انتشار بیانیه های هشدار، مرزبندی و محدودیت ویزا
پس از حملات اخیر تروریستی برخی کشورها دست به انتشار هشدارها زده و یا پروزاهای خود را به برخی مقصدهای گردشگری محدود کردند. به گفته دبیر کل سازمان گردشگری جهانی این نگرانی مهمی برای گردشگری است که برخی دولت ها از ترس حملات تروریستی دست به انتشار بیانیه های هشدار آمیز می زنند. اگر این روند ادامه یابد کشورهای زیادی که قربانی تروریست ها شده اند، دوبار قربانی می شوند. بار نخست فشار و رنج ناشی از رخدادهای مرگبار و ترسناک تروریستی و بار دیگر به دلیل تحریم سفر از سوی کشورها یا جامعه جهانی!
علاوه بر این بحران پناهندگان جاری در اروپا نیز به تشدید مرزبندی ها و کنترل مرزی و محدودیت صدور ویزا در بسیاری از کشورهای اروپایی منجر شده است که در سال ۲۰۱۶ این روند شدت گرفته است. بی تردید بازگشت به مرزبندی های گذشته برای صنعت گردشگری وضعیت خوبی نیست.
وضعیت گردشگری ایران در سال ۹۵
براساس اعلام رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آمار ورود گردشگران خارجی در دو سال گذشته به کشور ۴٫۶ دهم درصد گردشگران دنیا بوده است و در این مدت به طور میانگین حدود ۱۲درصد رشد گردشگر خارجی به ایران ثبت شده است. همچنین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی حوزه گردشگری در سال ۹۵ رشد ۲۰ تا ۳۰درصدی را تجربه می کند.
در سال ۲۰۱۶ ایران یکی از مقاصد فوق العاده جذاب گردشگری دنیا معرفی شده است و تمام رسانه های مختلف دنیا بر این موضوع تاکید داشته اند که ایران یکی از سه مقصد جذاب برای سال ۲۰۱۶ است.
اما علت رونق در ورودی گردشگر به ایران چه چیزی بوده است ؟
گردشگری بیش ترین ظرفیت را برای درآمدزایی و رشد اقتصادی کشور دارد؛ به ویژه در شرایطی که کشورهای همسایه ما درگیر جنگ و بحران هستند، ایران مقصدی امن برای گردشگران خارجی است.
امروز در بخش گردشگری کشور بیش از ۹۵۰ پروژه با اعتباری بالغ ۳۰۰ هزار میلیارد ریال توسط بخش خصوصی در حال اجراست. اکنون بیش از ۵۰۰ هتل و هتل آپارتمان توسط بخش خصوصی در دست ساخت می باشد که نشانگر رونق و رشد در این بخش است.
همچنین در برنامه ششم توسعه یک ردیف مهم برای گردشگری کشور معین شده که بسیار مطلوب است و می تواند برای رفع بسیاری از مشکلات در این حوزه یاری رسان باشد.
با توجه به شرایط امن کشورمان در منطقه و توجه گردشگران خارجی به ایران پس از برجام، انتظار ورود گردشگران خارجی و رونق این صنعت بیش از پیش شده است. در همین زمینه علاقه سرمایه گذاران خارجی به سرمایه گذاری در این حوزه نیز وجود دارد که حضور این سرمایه گذاران در کنار حمایت از سرمایه گذاران داخلی می تواند نویدبخش رشد و ارتقای هرچه سریع تر زیرساخت های گردشگری باشد.
به اذعان بسیاری از فعالان این عرصه و بر اساس شواهد و آمارهای رسمی، گردشگران داخلی نیز در نوروز امسال بیش از سال های گذشته در هتل ها و مراکز اقامتی دارای مجوز اقامت داشته اند. این امر نیز نشان از بالا رفتن فرهنگ گردشگری و سفر در کشور است؛ ظرفیتی که در کنار ورود گردشگران خارجی می تواند تاثیر بسزایی در رشد پایدار و حمایت از جوامع محلی و بومی داشته باشد.
این صنعت می‌رود تا در سال جاری در مقایسه با سال‌های گذشته رشد قابل توجهی را تجربه کند. صنعتی که در رشد اقتصادی کشور به آن چشم دوخته شده و برخی معتقدند می‌تواند جایگزین نفت باشد.