روانشناسی معاملات بازار سرمایه

جهت پیش بینی روند حرکتی بازار سرمایه فاکتورهای بسیار زیادی وجود دارند که توسط تحلیل­گر باید مورد بررسی قرار گیرد، فاکتورهایی از قبیل "ارزش معاملات خرد بازار سرمایه"، "بررسی p.e بازار سرمایه"، "گزارشات عملکرد شرکت ­ها و صنایع "، " وضعیت بازارهای جهانی"، " قیمت نفت و کامودیتی ها "، "وضعیت بودجه کشور" و ...

برخی از این فاکتورها عوامل بنیادی بوده و به­ عنوان "علت" مطرح هستند. اما برخی دیگر نیز در نتیجه این عوامل حاصل می ­شوند. عواملی نظیر "ارزش معاملات خرد بازار سرمایه" یا "خالص معاملات حقیقی­ ها" محصول سایر عوامل است و به عنوان یک "معلول" مطرح هستند. این عوامل صرفا می­توانند دید کوتاه مدتی به سرمایه ­گذاران ارائه دهند. در این تحلیل یکی از همین عوامل کوتاه ­مدتی یعنی "خالص معاملات حقیقی ها" مورد بحث و بررسی می گیرد.

تجربه چند سال گذشته نشان داده که در زمان رشد یا نزول بازار "خالص معاملات حقیقی­ ها" به عنوان یک فاکتور پیش­رو حرکت کرده و معمولا به عنوان تایید کننده حرکت شاخص مطرح است. برای این موضوع چند دلیل می­توان متصور بود که عمده آن به شرح ذیل است:

1: در روند صعودی عمدتا حقوقی­ ها از بهای تمام شده سهام عبور کرده و در سود قرار می­گیرند، در نتیجه اقدام به فروش، توسط آن­ها امری طبیعی است.

2: در نمادهای مورد توجه بازار حقیقی ­ها فعال تر هستند، در نتیجه به محض این­که در این نمادها اقدام به خرید می ­کنند، علائم آن در شاخص خود را نشان داده و تبدیل به یک حرکت می­شود.

3: عمدتا حقیقی ­ها به دنبال کسب منفعت کوتاه مدتی هستند و بهترین فرصت­ها را در روندهای صعودی کوتاه مدت می­بینند.

4: برخی از معاملات در ظاهر خرید حقیقی بوده در حالی که انتقال از کد حقوقی به کد حقیقی است که در این صورت، در نمای کلی، بازار حقوقی را فروشنده و حقیقی را خریدار می­پندارد.

5: ‌اعتماد سهامداران حقیقی و خرد نسبت به بازار سهام کمتر از حقوقی­ ها بوده و در نتیجه به سرعت در یک روند خریدار هستند و با همان شدت نیز اقدام به فروش می ­کنند، در نتیجه روند بازار با حرکات آن­ها گره می­خورد.

6: حقوقی ها متولی روان­سازی معاملات و حفظ نقد شوندگی هستند. معمولا صف ­های فروش را در بازار منفی جمع کرده که به شکل خرید در منفی خود را نشان می­ دهد. صف­ های خرید را هم در روند مثبت می ­دهند که فروش در روند مثبت تلقی می‌شود.

نتایج آمارها نیز موید همین مطلب است. طبق آخرین مصاحبه آقای قالیباف اصل، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران نیز در سال 94، 55درصد معاملات توسط سهامداران حقیقی و 45درصد آن توسط سهامداران حقوقی انجام شده است.

در جدول زیر خالص معاملات حقیقی در 18 ماه گذشته گردآوری و به نمایش گذاشته شده است: