نوبت کاری و شبکاری برای شرکت هایی استفاده می شود که از نیروهای خود در بازه های زمانی داینامیک و شناور استفاده می کنند و چون زمان بکارگیری از نیروهای انسانی در خارج از زمان قانونی است بخاطر همین نحوه محاسبه مبلغ آن نیز متفاوت می باشد.در این پست ما 16 پرسش و پاسخ متداول مربوط به عامل نوبت کاری و شبکاری را برای شما عزیزان قرار داده و شما می توانید با مطالعه آن اطلاعات مناسبی از این دو عامل حقوق و دستمزد کسب نمائید.
سیستم حقوق و دستمزد گسترده گی بسیار زیادی دارد و کاربران افرادی که قصد فعالیت در حوزه حسابداری حقوق و دستمزد را دارند می بایستی دائما اطلاعات خود را بروز کرده و دانش حقوق و دستمزد خود را افزایش داده و بالا ببرند تا بتوانند به نحو مقتضی به چالش ها و مشکلات موجود در این حوزه،واکنش نشان داده و آنها را برطرف نمایند.
در این پست از وبسایت چابک قصد داریم تا متداولترین پرسش هایی که در زمینه نوبت کاری و شبکاری برای کارکنان واحد حقوق و دستمزد وجود دارد را بیان کرده و پاسخ آنها را نیز برای افزایش اطلاعات شما کاربران گرامی قرار دهیم.پیشنهاد می کنیم حتما این سوالات را مشاهده و پاسخ آنها را یادداشت نموده و مطالعه فرمائید.
جهت محاسبه در صد فوق العاده نوبت کاری کارگران یک واحد لازم است یکصد و هفتاد و شش ساعت اول کارکرد هر کارگر در طول ماه از کارت تایمکس استخراج و سپس نسبت ساعاتی که در تعداد ساعات استخراج شده به ساعت شب (۲۲ الی ۶ صبح ) مقارن بوده محاسبه گردد .
چنانچه نسبت محاسبه شده به نیم (نصف) نزدیک باشد فوق العاده نوبت کاری معادل ۵/۲۲درصد مزد و چنانچه به سی و سی صدم (۳۳/.) نزدیک باشد میزان فوق العاده ۱۵ درصد خواهد بود . به طور مثال چنانچه کارگر نوبت کاری در طول ماه ۱۹۰ ساعت کارکرد داشته باشد و از ۱۷۶ ساعت اول کارکرد مزبور حدود ۸۷ ساعت به ساعات شب افتاده باشد فوق العاده نوبت کاری ۵/۲۲ درصد خواهد بود .
کارگرانی که بر اساس قرارداد کار و شرایط کار مورد توافق ۲۴ ساعت کار و ۲۴ ساعت استراحت می کنند با عنایت به تعریف کار نوبتی موضوع ماده ۵۵ قانون کار نوبت کار نبوده و محق به دریافت فوق العاده مربوط نخواهد بود ولی چنانچه با توجه به عرف و روال کارگاه به این قبیل کارگران وجهی تحت عنوان فوق العاده نوبت کاری پرداخت شده باشد دریافت آن جزء حقوق مکتسبه کارگران بوده و طبق روال گذشته به آن عمل خواهد شد .
شرط پرداخت فوق العاده نوبت کاری به کارگران نوبت کار گردش کار در طول ماه خواهد بود. بنابراین چنانچه گردش کار در محدوده یک ماه تحقق پیدا کند گر چه یک یا چند روز از ماه را کارگر در مرخصی استحقاقی یا در تعطیلات به سر برده باشد با توجه به گردشی شدن کار در آن ماه فوق العاده نوبت کاری متعلقه را به صورت کامل دریافت خواهد داشت ضمناً در ایام مرخصی استعلاجی با توجه به اینکه کارگر از سازمان تامین اجتماعی غرامت دستمزد دریافت می کند پرداخت فوق العاده نوبت کاری برای ایام مذکور مورد پیدا نمی کند.
چنانچه روز کاری کارگران نوبت کار به روز تعطیل هفتگی جمعه برخورد کند مورد از مصادیق کار در روز جمعه و الزام به تعطیل یک روز دیگر در هفته به جای جمعه می باشد و در این صورت این قبیل کارگران محق به دریافت ۴۰% فوق العاده موضوع تبصره یک ماده ۶۲ قانون کار نیز خواهند بود.
درصدهای نوبت کاری پیش بینی شده در ماده ۵۶ قانون کار کل مزد ثابت یا مزد مبنای دریافتی ماهانه را شامل بوده و باید برای روزهای تعطیل هفتگی و تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی نیز محاسبه و پرداخت گردد.
با عنایت به ماده ۵۷ قانون کار برای کارگرانی که در طول ماه به طور نوبتی کار می کنند تا سقف ۱۷۶ ساعت کار ( در چهار هفته متوالی ) اضافه کاری مفهوم نداشته و در واقع پس از انجام ۱۷۶ ساعت کار اضافه کاری مصداق پیدا می کند. متذکر می گردد ۱۷۶ ساعت مذکور در هر مقطع زمانی از چهار هفته متوالی می تواند انجام شود.
در صورتی که واحدی از قبل اقدام به پرداخت فوق العاده های نوبت کاری بیش از میزان مقرر در قانون نموده و این پرداختها تاکنون ادامه یافته باشد اجرای آن به عنوان شرایط کار تلقی و هرگونه تغییر در آن با موافقت کارگران امکان پذیر خواهد بود .
کارگرانی که گردش کاری آنان به صورت صبح و عصر باشد مشمول ده درصد فوق العاده نوبت کاری قرار می گیرند و واقع شدن یک ساعت کار عصر در محدوده ساعت کار شب تغییری در تعریف کار گردشی به صورت صبح و عصر و فوق العاده مربوطه که ده درصد است ایجاد نمی کند .
چنانچه کارگران از حالت نوبتی به غیر نوبت کاری تغییر وضعیت داده باشند در این صورت پرداخت فوق العاده های نوبت کاری مقرر در ماده ۵۶ قانون کار به آنان مورد پیدا نمی کند مگر اینکه برای این پرداخت ها از قبل بین طرفین توافقی صورت گرفته باشد .
فوق العاده های نوبت کاری به کارگرانی پرداخت می شود که کارشان در محدوده زمانی یک ماه گردش داشته باشد به بیان دیگر شرط استفاده از درصدهای نوبت کاری تحقق گردش کار در داخل یک ماه می باشد . به این ترتیب چون با محقق شدن گردش کاری در طول ماه کارگر نوبت کار مشمول فوق العاده مربوط برای کل مزد ماهانه می شود بنابراین چنانچه مأموریت ها در ماههایی که در آن گردش کار انجام شده صورت گرفته باشد در شمول درصدهای نوبت کاری قرار می گیرد .
11- در کار گاهی گردش کار کارگران به صورت صبح و عصر می باشد آیا تغییر آن در قالب صبح و عصر و شب امکان پذیر است ؟
تغییر گردش کار کارگران نوبت کار و افزایش تعداد نوبت های کاری آنان که متضمن تغییر گردش باشد چنانچه در سطح کارگاه صورت گیرد تغییر عمده شرایط کار تلقی و می بایستی برابر ماده ۲۶ قانون کار عمل گردد.
نظر به اینکه از مزایای مقرر در ماده ۵۶ قانون کار به عنوان فوق العاده نام برده شده است لذا این مزایا جزء مزد کارگر نبوده و در محاسبه اضافه کاری ، عیدی و پاداش و سنوات خدمت و نظایر آن منظور نخواهد شد .
نظر به اینکه در ماده ۵۷ قانون کار اشاره گردیده که ساعات کار کارگران نوبت کار در چهار هفته متوالی نباید از ۱۷۶ساعت تجاوز نماید بنابراین با اعمال مراتب فوق در مورد کارگران نوبتی خود به خود موضوع ماه های ۲۹ ،۳۰ و ۳۱ روز مورد پیدا نخواهد کرد چون پس از خاتمه هر مورد از چهار هفته های متوالی ، چهار هفته متوالی بعدی شروع می شود ولی در هر حال چنانچه تاکید بر احتساب ساعت کار کارگران نوبتی در ماههای ۲۹ ، ۳۰ و ۳۱ روزه باشد این مقصود با لحاظ داشتن ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه ساعت کار قانونی روزانه و در نظر گرفتن روزهای کاری کارگر در هر ماه حاصل خواهد شد .
کارگران نوبت کار نیز حق استفاده از تعطیلات رسمی با استفاده از مزد را خواهند داشت و در صورت مصادف شدن روزهای کاری کارگران نوبت کار با ایام تعطیلات رسمی ، کار در ایام مذکور از همان ساعت اول به عنوان اضافه کار تلقی و برای هر ساعت کاری چهل درصد علاوه بر مزد هر ساعت کار عادی باید پرداخت گردد .
کارگرانی که به طور ثابت در شب کار می کنند ( کارگران غیر نوبتی ) چنانچه به جای تعطیل هفتگی جمعه شب به طور مستمر شب دیگری در هفته را به عنوان تعطیل هفتگی استفاده کنند با توجه به شمول حکم عام ماده ۶۲ قانون کار و تبصره های ذیل آن نسبت به کلیه کارگرانی که در مقاطع زمانی مختلف در طول شبانه روز به کار اشتغال دارند علاوه بر برخورداری از ۳۵% فوق العاده شب کاری موضوع ماده ۵۸ ، از ۴۰% اضافه مزد پیش بینی شده در تبصره یک ماده ۶۲ قانون مرقوم نیز بهره مند خواهند شد .
به نظر می رسد کار شبانه مورد نظر در ماده ۶۱ قانون کار ، کاری است که بیش از نیمی از ساعات کار عادی روزانه در ساعات ۲۲ شب الی ۶صبح روز بعد انجام شود . به این ترتیب در مواردی که کمتر از نیمی از ساعات کار عادی در ساعات شب انجام شده و یا ساعات اضافه کاری کارگر در ساعات شب واقع شود کار شبانه مورد نظر در ماده ۶۱ قانون کار نبوده و مشمول ممنوعیت کار در شب قرار نمی گیرد .
فوق العاده شب کاری فقط به ساعت کار کارگر غیر نوبتی که در محدوده ساعات ۲۲ شب و ۶ صبح واقع می شود پرداخت می گردد و در این زمینه ماده ۵۸ قانون کار نیز همین را بیان می نماید بنابراین در مرخصی های استحقاقی و تعطیلات هفتگی و رسمی که کارگر در کارگاه حضور ندارد استفاده وی از فوق العاده شب کاری که به انجام کار در شب اختصاص دارد مورد پیدا نمی کند .
با توجه به ماده ۵۶ قانون کار که کار نوبتی را کاری شناخته است که نوبتهای آن در طول یک ماه گردش داشته باشد بدین لحاظ کارگرانی که به صورت یک ماه صبح و یک ماه عصر و یا شب کار می کنند نوبت کار نبوده و مشمول استفاده از فوق العاده نوبت کاری نیز قرار نمی گیرند از طرفی چون این قبیل کارگران قانوناً غیر نوبتی تلقی می شوند در اجرای ماده ۵۸ قانون کار برای هر ساعت کار در شب که در فاصله بین ۲۲ و ۶ بامداد واقع می شود از ۳۵% اضافه بر مزد ساعت کار عادی برخوردار خواهند شد .
چنانچه کارگاهی از قبل به کارگران نوبت کار خود بابت ساعت شیفت شب ، درصدی علاوه بر حق نوبت کاری پرداخت می نموده و این پرداخت ها استمرار یافته باشد تداوم آن جزء شرایط کار و عرف و روال کارگاه تلقی و قابل قطع نخواهد بود در ادامه همین مطلب شما می توانید فایل PDF مربوط به پرسش و پاسخ در رابطه با عامل نوبت کاری و شبکاری در سیستم حقوق و دستمزد را دانلود نمائید.