طرح کارانه اشتغال (کاج) به عنوان یکی از طرحهای اشتغالزایی دولت ذیل برنامه اشتغال فراگیر است که سه طرح «کارورزی ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار»، «مهارت آموزی در محیط کار واقعی» و «مشوق بیمهای کارفرمایی» را شامل میشود.
بر اساس طرح کارورزی، افراد فارغ التحصیل دانشگاهی پس از ثبت نام در سامانه کارورزی و احراز صلاحیت، از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به واحدهای تولیدی و اقتصادی برای طی دوره کارورزی معرفی می شوند تا در دوره ۴ تا ۶ ماهه با یک سوم حداقل دستمزد در یک بنگاه اقتصادی مشغول به کار شوند. اما دولت برای ترغیب کارفرمایان به جذب این افراد پس از اتمام دوره کارورزی مشوق بیمهای برای کارفرمایان در نظر گرفته است.
بر همین اساس وزارت کار در راستای اجرای ماده ۷۱ قانون برنامه ششم توسعه و بند ۶ جدول تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۶ کل کشور معافیت کارفرمایان از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما در قبال به کارگیری نیروی کار جدید از بین دانش آموختگان دانشگاهی جوان را در دستور کار قرار داد.
بر اساس جزئیات طرح کارانه اشتغال جوانان که از سوی معاونت توسعه اشتغال و کارآفرینی وزارت کار تدوین و تهیه شده است، مطابق چارچوبهای تعریف شده برای اجرای برنامه معافیت بیمهای سهم کارفرما مقرر است، از طریق برقراری این مشوق، نسبت به ایجاد اشتغال برای ۴۰۰ هزار نفر از دانشآموختگان جوان در سال جاری اقدام شود.
در اجرای طرح مشوقهای کارفرمایان از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما در ازاء بکارگیری جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی، کارفرمایان بنگاههای فعال اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی دارای کد کارگاهی تامین اجتماعی در صورت جذب و بکارگیری جوانان دانش آموخته دانشگاهی از بین گروه هدف این طرح برای مدت یکسال از پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی سهم کارفرما معاف میشوند و این سهم توسط دولت پرداخت میشود.
همچنین کارفرمایانی که به عنوان واحد پذیرنده، نسبت به جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی دارای گواهی طی دوره کارورزی را جذب کنند بابت همان کارورزان و در چارچوب آیین نامه اجرایی ماده ۷۱ قانون برنامه ششم توسعه به مدت ۲ سال از مزایای معافیت حق بیمه سهم کارفرما برخوردار میشوند.
علاوه بر تمام کارگاههای خصوصی و تعاونی فعال یا کارگاههای دارای مجوز فعالیت از مراجع رسمی کشور تحت پوشش طرح مشوق بیمهای سهم کارفرما قرار میگیرند و کارفرمایان واجد شرایط پس از تامین نیروی کار مورد نیاز از طریق مراکز کاریابی دارای مجوز فعالیت یا «اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی» و کسب تاییدیه به کار گماری نیروی کار جدید از سوی اداره مذکور و ارائه مدارک مورد نیاز به اداره تامین اجتماعی شهرستان محل فعالیت کارگاه، مشمول برقراری معافیت بیمه سهم کارفرما قرار میگیرند.
کارفرمایان کارگاههای دارای لیست بیمه و بازرسی تامین اجتماعی به ازای نیروی کار مازاد بر بیشترین تعداد بیمه شدگان سال گذشته، طبق صورت مزد و حقوق ارسالی به سازمان تامین اجتماعی و کارفرمایان کارگاههای جدید التاسیس به ازاء تعداد کارکنان مندرج در لیست ارسالی به سازمان تامین اجتماعی در بازه زمانی سه ماهه یا بازرسی انجام شده توسط سازمان که اولا دارای مدارک تحصیلی لیسانس یا بالاتر باشند و ثانیا در گروه سنی ۲۵تا ۳۴ سال باشند، از پرداخت ۱۰۰درصد حق بیمه سهم کارفرما ماهانه معادل دو میلیون و یکصد و سی و نه هزار ریال (۲٫۱۳۹٫۰۰۰ ریال) به ازای هر یک از جوانان استخدام شده در کارگاه معاف میشوند. در صورت وجود مغایرت بین لیست ارسالی کارفرما و نتیجه بازرسی تامین اجتماعی هر کدام که بیشتر باشد معیار عمل قرار خواهد گرفت
بر اساس این طرح، کارفرمایانی که نیروی جدید را به جای نیروی کار شاغل با مدرک تحصیلی لیسانس یا بالاتر در کارگاه که اخراج، مستعفی یا ترک کار کردهاند، مشمول معافیت بیمهای نخواهند شد و چنانچه تعداد بیمه شدگان کارگاه پس از برقراری معافیت بیمه سهم کارفرما کاهش یابد و فرد یا افرادی که طبق تاییدیه اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا نماینده آن به عنوان نیروی کار جدید در کارگاه شاغل شدهاند از صورت مزد ارسالی کارفرما حذف شوند، کارگاه به نسبت کاهش نیروی کار جدید از شمول معافیت سهم کارفرما خارج خواهد شد.
کارفرمایان برای جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار تحت عنوان کارورز و استفاده مزایای طرح مشوقهای بیمهای سهم کارفرما مراحل زیر را باید انجام دهند:
در همین راستا دستور اداری مشوقهای اشتغال به واحدهای اجرایی تأمین اجتماعی ابلاغ شد. بر اساس ابلاغ «سیدتقی نوربخش»، مدیرعامل سازمان تامیناجتماعی کلیه کارفرمایان کارگاههای مشمول این دستوراداری درصورت بهکارگیری نیروی کار جدید از مشوق بیمهای (معافیت از پرداخت ۲۰درصد حق بیمه سهم کارفرما) حداکثر تا پایان سال ۹۷ برخوردار میشوند.
کارگاههای مشمول این طرح، به ازای هر دو نفر بیمه شده، مجاز به استخدام یک نفر نیروی کار دارای مدرک دانشگاهی هستند. به عنوان مثال کارگاهی که دارای ۴نفر بیمه شده باشد میتواند ۲نفر نیروی کار جدید براساس این دستورالعمل جذب کند. چنانچه تمایل به جذب یک نفر نیروی کار جدید دیگر با استفاده از مزایای مقرر در این دستور اداری داشته باشد، لازم است که ابتدا ۲نفر دیگر بیمه شده جذب کرده و پس از ارسال لیست و پرداخت حق بیمه آنها، نفر سوم در ماه آتی خواهد توانست از مزایای این دستورالعمل برخوردار شود.
بیمهشدگان جدیدی که براساس این قانون در کارگاههای تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی جذب میشوند بایستی از میان بیکاران دارای مدرک کارشناسی و بالاتر که حداقل سه ماه از ثبت نام آنها در مراکز کاریابی و مشاورهای سپری شده است، انتخاب شوند.
حداکثر سن بیمه شده برای مقطع کارشناسی (۲۵) سال تمام، برای مقطع کارشناسی ارشد(۲۸) سال و برای مقطع دکترا (۳۲) سال است. به حداکثر سن دانش آموختگان جویای کار پسر که دوره خدمت نظام وظیفه را گذراندهاند، دو سال اضافه میشود.
عدم سابقه بیمه تامین اجتماعی طی یک سال گذشته و ثبت نام در مراکز کاریابی خصوصی دارای مجوز و یا سامانه کارورزی از دیگر شرایط بیمه شدگان مشمول این دستور اداری است.
کارگاه مشمول این دستور اداری نیز بایستی دارای کد بیمه کارگاهی باشد و حداقل ۲ نفر بیمه شده تحت پوشش تأمین اجتماعی داشته باشد. کارگاههای جدیدالتاسیس در زمان اجرای طرح، از شمول این دستور اداری مستثنی هستند.